Financiële ontwikkelingen begroting

De financiële ontwikkelingen uit de begroting 2026 geven bij elkaar opgeteld een negatief effect op het begrotingssaldo.

In het volgende overzicht zijn de financiële ontwikkelingen onderverdeeld in de volgende categorieën: bestaand beleid, gemeentefonds, kapitaallasten, nieuw beleid en overige mutaties.

De bedragen bestaand beleid, gemeentefonds en nieuw beleid zijn nader toegelicht in dit hoofdstuk.

Het voordeel op de kapitaallasten wordt voornamelijk veroorzaakt door een aangepaste rekenrente op de investeringen (was 0,13%, wordt 0,02%). De overige mutaties worden niet toegelicht.

Bestaand beleid

Via de voorgestelde 1e begrotingswijziging 2026 van de GR Peelgemeenten vinden op een aantal onderdelen bijstellingen plaats:
- CAO-afspraken
- Een 10 voor de Jeugd
- Inburgering
- Formatie kwaliteit en Jeugd
Als gevolg hiervan stijgt de bijdrage 2026 van de gemeente Laarbeek met € 18.454 (structureel € 14.767 + incidenteel € 3.687).

De gevolgen van het nieuwe WRP 2025 zijn verwerkt in de begroting. Aan het taakveld worden extracomptabel btw, overhead en kwijtschelding toegerekend.

De huidige vaste inrichting van de raadszaal is aan vervanging toe. Ter voorbereiding op een definitief nieuwe inrichting van de raadszaal worden kosten gemaakt. Aan de hand van een programma van eisen worden een aantal varianten uitgewerkt van waaruit een keuze gemaakt kan worden. De inrichting van de raadszaal dient toekomstbestendig te zijn, representatief en breed inzetbaar als vergaderfaciliteit. Voorbereidingskrediet € 25.000, kapitaallasten vanaf 2027

Met ingang van 2026 passen we de systematiek aan van de te verwerken plankosten binnen de grondexploitatie. Hierbij gaan we van het toerekenen van een vast jaarlijks bedrag naar een jaarlijks fluctuerend bedrag gebaseerd op de geraamde plankosten per grondexploitatie per jaar volgens de grondnota. Deze wijziging zorgt voor een transparantere en realistischer toerekening van kosten aan ruimtelijke projecten. Door de actualisatie sluiten de plankosten beter aan bij de werkelijke inzet van personeel en middelen. Dit bevordert een efficiëntere kostenbeheersing en versterkt de financiële onderbouwing van toekomstige gebiedsontwikkelingen. De nieuwe systematiek wordt toegepast op zowel lopende als nieuwe grondexploitaties en is afgestemd op landelijke richtlijnen en onze gemeentelijke ambities.

Hierbij het voorstel om het budget van de afdeling Representatie structureel te verhogen met een bedrag van € 6.000.
Er is vanuit het college als ook vanuit de afdeling Representatie de wens om een aantal gemeentelijke evenementen naar een hoger niveau te tillen, onder meer door het gebruik van alternatieve locaties binnen de gemeente en de wens om vaker professioneel entertainment in te huren. Anderzijds is de verwachting dat de reguliere kosten voor representatieve activiteiten verder gaan stijgen, waaronder de kosten voor catering, huurmaterialen (geluid, materialen, etc.).

De exploitatie Afvalverwerking is geactualiseerd. De lasten in het taakveld Afval zijn € 421.000 lager dan de baten. Dit komt door toerekeningen die op andere taakvelden staan dan op het taakveld Afval, maar wel onderdeel zijn van de tariefbepaling. Het gaat om extracomptabel toegerekende btw (€ 307.000), overhead (€ 72.000) en kwijtschelding (€ 42.000). Als we deze toerekeningen optellen bij de kosten in het taakveld Afval, dan zijn de kosten gelijk aan de opbrengsten. Hiermee is de exploitatie Afvalverwerking sluitend.

De bijstelling in 2026 is € 53.000 hoger dan in de daaropvolgende jaren. Dit komt doordat de kapitaallasten van de milieustraat een jaar zijn doorgeschoven. Het doorschuiven leidt tot lagere lasten in 2026. In de financiële rapportage is dit verwerkt. De begrote baten hadden echter ook met € 53.000 naar beneden bijgesteld moeten worden (minder afvalstoffenheffing). Dit laatste is ten onrechte niet verwerkt in de financiële rapportage. Vandaar deze (negatieve) bijstelling voor 2026 in de begroting.

Vervolgens resteert er een nadeel van € 113.000. Dit komt voornamelijk doordat er bij de doorbelasting van salarissen en bij de (extracomptabele) toerekening van btw en overhead minder kosten zijn toegerekend aan afval.

Door een verlaging van de doorleenpremie valt de nieuwe jaarpremie voor de uitgebreide gevarenverzekering lager uit.

De financiële gevolgen van het nieuwe contract voor de uitvoering van het Wmo vervoer per 1 maart 2028 worden geraamd op extra € 60.000 op jaarbasis. In de Raadsinformatiebrief 'Gunning Taxbus en Bravoflex' is aangegeven dat deze financiële bijstelling wordt meegenomen bij de samenstelling van de Begroting 2026-2029.

Er is sprake van een toename van overlast gevende groepen jongeren, met groeiende veiligheidsrisico’s. Dit blijkt uit de stijging van meldingen bij Veilig Thuis, gemeente en politie, en signalen van LEVgroep. De geregistreerde jeugdoverlast steeg van 46 meldingen in 2023 naar 76 meldingen tot en met augustus 2025.
Om grip te krijgen op deze jongeren en hun netwerk is intensievere samenwerking met partners noodzakelijk. Dit vraagt om extra inzet van jongerenwerkers voor vroegsignalering, ondersteuning en preventie.

Uit nader onderzoek blijkt dat vervanging van de brug niet nodig is. De noodzakelijke werkzaamheden aan de brug worden betaald uit het reguliere onderhoudsbudget.

Voorgesteld wordt om het budget juridische advisering structureel bij te stellen. Het aantal en duur van juridische procedures, klachtenbehandelingen en WOO-verzoeken nemen al een aantal jaren toe. We werken met een flexibele schil (inhuurkrachten en advocatenkantoren) om de werkvoorraad beheersbaar te houden. In 2026 gaan we kijken naar de juridische interne dienstverlening in relatie tot werkvoorraad, capaciteit en benodigde specialisaties.

De onderdelen uit de legesverordening zijn geactualiseerd in lijn met de Kadernota 2026-2029. Ten opzichte van de kadernota hebben we de opbrengsten met € 18.000 naar beneden bijgesteld. Dit komt door een nauwkeurigere inschatting van de legesopbrengsten tijdens het begrotingsproces. De tarieven worden met 5% verhoogd, met uitzondering van enkele (vooral wettelijke) tarieven en een extra aanpassing van een aantal specifieke tarieven. Daarmee willen we versneld komen tot een hogere mate van kostendekkendheid.

Er wordt van 2025 t/m 2027 gewerkt aan het opstellen van een Soortmanagementplan inclusief inventarisatiewerk en ontheffingaanvraag zodat grootschalige woningisolatie mogelijk wordt. Eén van de verplichtingen die daaruit voortkomt is dat er vanaf 2028 monitoring plaats zal moeten vinden op de effecten van (maatregelen uit) het SMP.

In de Kadernota 2026 is een bezuinigingsvoorstel opgenomen op het gebied van grootschalige energieopwek vanaf het jaar 2027. Aanvullend wordt voorgesteld om de bezuiniging van € 10.000 ook in 2026 toe te passen. Indien er nieuwe initiatieven komen worden deze beoordeeld en wordt daar waar nodig incidenteel budget aangevraagd.

Aan de hand van de besluitvorming in de raad van 2 oktober 2025 is een bijstelling nodig voor de ontwikkeling van de Heuvel. In de kadernota 2026 hebben we een bedrag € 14.000 gereserveerd. De bedragen zijn geactualiseerd, aanvullend is er structureel € 4.400 extra nodig.

De benodigde investeringen in Hardware voor het jaar 2026 zijn in beeld gebracht. Dit leidt uiteindelijk tot een beschikbaar te stellen investeringskrediet ter grootte van € 113.130 waarbij de dekking van de kapitaallasten plaatsvindt uit de hiervoor beschikbare stelpost automatisering.

Voor de benodigde investeringen in Hardware voor het jaar 2027 is een globale inschatting gemaakt. Dit leidt uiteindelijk tot een beschikbaar te stellen investeringskrediet ter grootte van € 100.000 waarbij de dekking van de kapitaallasten plaatsvindt uit de hiervoor beschikbare stelpost automatisering.

Voor de benodigde investeringen in Hardware voor het jaar 2028 is een globale inschatting gemaakt. Dit leidt uiteindelijk tot een beschikbaar te stellen investeringskrediet ter grootte van € 100.000 waarbij de dekking van de kapitaallasten plaatsvindt uit de hiervoor beschikbare stelpost automatisering.

De benodigde investeringen in Software voor het jaar 2026 zijn in beeld gebracht. Dit leidt uiteindelijk tot een beschikbaar te stellen investeringskrediet ter grootte van € 267.076 waarbij de dekking van de kapitaallasten plaatsvindt uit de hiervoor beschikbare stelpost automatisering.

De huidige audiovisuele middelen in het gemeentehuis zijn aan vervanging toe. De faciliteiten voor beeldpresentaties in de raadszaal worden vervangen en verbeterd. De AV-middelen in de vergaderruimtes worden vervangen. Vergaderruimtes worden voorzien van sight camera's ten behoeve van digitale overleggen. Projectruimtes worden voorzien van wandschermen ten behoeve van informatiedeling. De AV vervanging loopt gelijktijdig mee met de herinrichting van het gemeentehuis. De werkomgeving wordt aangepast op het activiteitgerelateerd werken. We spelen in op het hybride en flexibel werken waarin vergaderingen fysiek, digitaal en/of hybride plaats vinden.

Om te kunnen voldoen aan de weerbaarheidsopgave wordt voorgesteld om in 2026 een projectleider in te huren. Deze zal o.a. worden ingezet voor de aanpak van ondermijning en publieke weerbaarheid. In 2026 wordt onderzocht of de inzet een structureel karakter moet krijgen om de slagkracht tegen de ondermijnende criminaliteit te versterken.

Gemeenten dienen n.a.v. de laatste cao-wijzigingen 2025-2027 per 1 januari 2026 een woon-werkregeling vast te stellen. Om aantrekkelijk werkgeverschap te bevorderen in een krappe arbeidsmarkt en gelijke arbeidsvoorwaarden binnen de Peelregio te realiseren, wordt een lokale regeling voorgesteld, te weten; een vergoeding van 0,23 cent per kilometer tot maximaal 50 km enkele reis. De geraamde kosten zijn ingeschat op basis van het huidige personeelsbestand, vergoeding per kilometer, woon-werkafstand en gemiddelde werkdagen op locatie. De huidige mogelijkheid om reiskosten fiscaal uit te ruilen van het IKB blijft van toepassing vanaf 50 km enkele reis.

In de kadernota hebben wij aangekondigd dat we een nadere uitwerking zouden maken voor de versterking van de uitvoeringskracht van afdeling Leefomgeving, dit met als doel om voortvarend uitvoering te geven aan de woningbouwopgave waaraan gemeente Laarbeek zich via de Woondeal en Project Beethoven heeft geconformeerd. Tevens heeft uw raad onlangs verzocht om een versnelling in onze woningbouwopgave door te voeren. Daartoe doen wij een tweeledig voorstel.

1e De uitvoeringskracht van de afdeling Leefomgeving willen wij versterken.
De formatieve sterkte neemt daarvoor geleidelijk toe met ca. 2,5 fte in 2026 en 2027 tot in totaal 4,5 fte met ingang van 2028. Dit correspondeert met een verhoging van het structurele budget met  
€ 252.500 in de jaren 2026 en 2027, en € 502.500 vanaf 2028. Dat betekent dat we de inzet, kosten en afhankelijkheid van externe inhuur willen afbouwen ten gunste van het ingroeien naar meer vaste formatie. Hiermee bevorderen we dat de benodigde kennis (inclusief gebiedskennis en het netwerk) en ervaring binnen de organisatie aanwezig zijn en behouden blijven. Verder voorkomen we zoveel mogelijk dat capaciteit verloren gaat met overdracht en inwerken van nieuwe krachten, hetgeen een efficiënte benutting van de capaciteit ten goede komt.

2e In de woningbouwopgave willen we een versnelling doorvoeren.
Dat doen we door de komende 2 jaren het budget voor de flexibele schil te verhogen. Dit budget wordt in 2026 en 2027 uit incidentele middelen verhoogd met € 250.000.  Voor een versnelling is niet alleen extra menskracht nodig. De bouwketen (de interne disciplines die samenwerken aan de woningbouwopgave, van initiatief tot realisatie) willen we verder versterken. En ook onderzoeken we waar er aanpassingen in de werkwijze mogelijk en nuttig zijn om de versnelling door te voeren. Daarbij kunt u onder meer denken aan het prioriteren van ruimtelijke initiatieven en aan procesoptimalisatie (het verkorten van het planproces door processtappen waar mogelijk parallel - en niet volgordelijk- te zetten). De doorlooptijd van processen zal worden gemonitord zodat kan worden vastgesteld of een en ander daadwerkelijk tot een versnelling leidt.

Omdat we geen investeringen onder de € 50.000 activeren brengen we deze in als een incidenteel budget. Het gaat om de volgende investeringen: bladblazer tractor, klepelmaaier, wegenschaaf en dieseltank.

Bij de vaststelling van de Begroting 2026 wordt tevens de Subsidiestaat 2026 vastgesteld. Dit leidt tot diverse budgettaire bijstellingen als gevolg van gewijzigde hoeveelheden als ook door het toepassen van indexering. Als dekking is hiervoor het overgebleven deel van de stelpost Indexering beschikbaar. Deze stelpost is hoger dan de financiële bijstelling. Het restant van de stelpost valt nu vrij, zodat er een positief saldo overblijft.

De budgetten verzekeringspremies worden bijgesteld op het prijspeil 2025. Hierin is begrepen een bijstelling van € 7.774 voor de hogere arbeidsongeschiktheidsverzekering vanwege toename aantal medewerkers afgelopen jaren.

Eind augustus 2025 is vanuit de GR Peelgemeenten de rapportage Zorgkosten Q2-2025 aangeleverd met daarin een geactualiseerde prognose van de zorgkosten over 2025, aangevuld met een doorkijk naar 2026. Op basis hiervan stellen we de budgetten van de zorgkosten in het sociaal domein bij (Wmo, jeugd, bijzondere bijstand, minimabeleid & schuldhulpverlening en inburgering).
Voor de actualisatie ervan is geen dekking aanwezig, met uitzondering van inburgering.

Gemeentefonds

Nieuw beleid